فیلتر هوا را می‌توان با ماسکهای ضد حساسیت مقایسه کرد؛ همانگونه که ما این ماسک ها را بر روی بینی و دهان خود قرار می دهیم تا از ورود ذرات و آلودگی های موجود در هوا به سیستم تنفسی خود جلوگیری کنیم فیلتر هوا هم وظیفه مشابهی بر عهده دارد.
این قطعه حساس و کاربردی وظیفه دارد هوای ورودی به موتور خودرو را از ورود ذرات گرد و خاک، حشرات مزاحم، برگ ها و دیگر آلودگی ها حفظ کند تا عملیات احتراق و ترکیب هوا با سوخت، بدون هیچ وقفه ای با بالاترین میزان کیفیت انجام گیرد.
به همین خاطر است که فیلتر هوا نقش اساسی در وضعیت سلامت فنی خودرو دارد.
در صورت عدم تعویض به موقع فیلتر هوا مجاری موتور مسدود شده و راندمان آن به شدت افت می کند، مصرف سوخت بسیار بالاتر می رود و موجب خسارت جدی به موتور و اجزای داخلی آن و همچنین تولید آلودگی ناشی از احتراق ناقص می شود.
فیلترهای هوا انواع مختلفی دارند:
1)فیلتر هوای سلولزی یا کاغذی که پرکاربرد ترین نوع فیلتر هستند و توانایی جذب ۸۰ تا ۹۰ درصد ذرات خارجی را دارند. قیمت مناسب تر و عمر کوتاه تر این فیلتر ها از خصوصیات بارز آنهاست.
2)فیلتر هوای اسفنجی که در گذشته در تراکتور ها و ماشین آلات سنگین کاربرد داشته اما امروزه با کمک علم نانو تکنولوژی به شکل چند لایه در اتومبیل های مسابقه استفاده می شوند.
3)فیلتر هوای روغنی که امروز کاربرد چندانی ندارند و طراحی آن به گونه ای بوده است که ذرات و حشرات به همراه هوا وارد محیطی روغنی شده و در آن رسوب نموده و در نهایت از هوای ورودی جدا می‌شدند.
4)فیلتر هوای کتان که گرانترین نوع فیلترها هستند قابل شستشو بوده و به همین دلیل عمر طولانی تری دارند.
معمولاً فیلتر های هوا به رنگ روشن طراحی می‌شوند تا در صورت کثیفی سریعاً قابل تشخیص باشند.
فیلتر هوا یکی از ارزان ترین قطعات داخلی خودرو بوده که در صورت تعویض به موقع آنها مصرف پایین تر سوخت و راندمان بالاتر موتور و صرفه‌جویی در هزینه‌ها را بهمراه دارد.